Μεγάλο ποσοστό των αθλητών αναγκάζεται να προβεί σε χρήση φαρμακοδιέγερσης, λόγω του υψηλού ανταγωνιστικού και αμειβόμενου επαγγελματικού πρωταθλητισμού.
Ουσιαστικά οι αθλητές παίζουν ένα κρυφτό, στην προσπάθεια τους να γίνουν ανταγωνιστικότεροι. Κι αυτό εν μέρη φαίνεται ρεαλιστικό, αφού οι απαιτήσεις είναι μεγάλες.
Σύμφωνα με τον Αμερικανό ερευνητή William Llewellyn, διευθύνων σύμβουλο της Molecular Nutrition (εφευρέτη του αραχιδονικού οξέως ARA), συγγραφέα των βιβλίων Anabolics, ιδρυτή των ιστοσελίδων anabolic.org και roidtest.com οι μέθοδοι doping που χρησιμοποιούνται, είναι οι παρακάτω:
1) Χρήση άγνωστης ουσίας
Αυτή η μέθοδος ουσιαστικά αποτελεί το ιδανικό ντοπάρισμα, δεδομένου ότι δεν υπάρχουν αντιδραστήρια για την ανίχνευση της.
Αφορά ουσίες που δεν προορίζονται για τη θεραπεία συγκεκριμένων νοσημάτων, αλλά είναι κατά παραγγελία κατασκευασμένες στο εργαστήριο για χρήση ως εργογόνες ουσίες.
Βέβαια, με την ύπαρξη του βιολογικού διαβατηρίου πλέον, ουσίες μη ανιχνεύσιμες μια συγκεκριμένη χρονική περίοδο μπορούν αργότερα να ανιχνευτούν, όταν πια γίνουν γνωστές και κατασκευασθούν τα ανάλογα αντιδραστήρια.
Έτσι, όταν προ δεκαετίας ένας αθλητής διακρίθηκε χρησιμοποιώντας τη μέρα του αγώνα μια συγκεκριμένη ουσία που ήταν άγνωστη, σήμερα θα βρισκόταν θετικός και θα του αφαιρούνταν το μετάλλιο.
Αυτό διότι το βιολογικό διαβατήριο κρατά δείγμα ούρων ενός αθλητή που διακρίθηκε και τα βιολογικά δείγματα αναλύονται σε βάθος χρόνου.
Παράδειγμα αποτελούσε η τετραδευδρογεστρινόνη (THG), κατασκευασμένη από το χημικό Patrick Arnold και την εταιρία BALCO.
Πριν το 2003 δεν ανιχνευόταν, όμως δέκα χρόνια αργότερα ταυτοποιήθηκε και αφαιρέθηκαν οι τίτλοι από αθλητή/τρια που την είχαν χρησιμοποιήσει τότε.
2) Χρήση τεστοστερόνης-επιτεστοστερόνης
Η τεστοστερόνη αποτελεί μια φυσική ουσία για τον οργανισμό, σε αντίθεση με τα συνθετικά παράγωγα αυτής (αναβολικά ανδρογόνα στεροειδή – ΑΑΣ).
Συνεπώς ένας αθλητής που κάνει χρήση τεστοστερόνης, είναι δυσκολότερο να ανιχνευτεί σε σχέση με τους μεταβολίτες συνθετικών στεροειδών, τους οποίους ο οργανισμός δεν παράγει.
Μπορεί ένας αθλητής να επικαλεστεί είτε κάποια ορμονική πάθηση, ή ειδικές συνθήκες που αυξάνουν την τεστοστερόνη του στα ανώτερα φυσιολογικά επίπεδα.
Η εξωγενής χρήση τεστοστερόνης (Τ) προδίδεται με τη συγκέντρωση της επιτεστοστερόνης (Ε), μιας ουσίας που διατηρεί κοντινή συσχέτιση συγκέντρωσης με το βασικό ανδρογόνο.
Αυτός είναι ο λόγος Τ/Ε, που δεν πρέπει να ξεπερνά το έξι (6).
Οι δύο αυτές ορμόνες βρίσκονται σε κοντινή αναλογία και συσχέτιση στον οργανισμό.
Στην περίπτωση εξωγενούς χρήσης τεστοστερόνης (πχ ενέσιμης μορφής) δεν αυξάνεται παράλληλα η συγκέντρωση της επιτεστοστερόνης και έτσι ο λόγος τους ξεπερνά το καθορισμένο όριο. Προκειμένου οι αθλητές να κρύψουν την εξωγενή χρήση τεστοστερόνης, θα πρέπει να κρατήσουν τη σχέση των ορμονών μέσα στα επιτρεπτά πλαίσια.
Ένας τρόπος είναι η κατάλληλη δόση που δε θα διαταράξει την αναλογία τους.
Μια άλλη μέθοδος είναι η παράλληλη χορήγηση και των δύο ορμονών στη σωστή αναλογία.
Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι, όση τεστοστερόνη και να χρησιμοποιηθεί αναλόγως θα γίνει χρήση και επιτεστοστερόνης.
Αυτή τη μέθοδο αφορούσε η υπόθεση της περίφημης « κρέμας» από τη BALCO την εποχή του σκανδάλου το 2003.
3) Χρήση ανθρώπινης βήτα χοριακής γοναδοτροπίνης
Το πεπτίδιο αυτό (πρωτεΐνη) παράγεται από τον πλακούντα κατά τις πρώτες εβδομάδες της κύησης.
Έχει τη δυνατότητα να αυξάνει την ωχρινοτρόπο ορμόνη (μιμητής της) και κατόπιν την ενδογενή παραγωγή τεστοστερόνης.
Παρατηρήθηκε ότι, αθλήτριες που κατά τον πρώτο μήνα της εγκυμοσύνης τους είχαν αυξημένη τεστοστερόνη, απέδιδαν καλύτερα.
Στους άνδρες η ορμόνη αυτή βοηθά την ενδογενή παραγωγή τεστοστερόνης, αλλά παράλληλα και της επιτεστοστερόνης.
Όμως η βήτα χοριακή γοναδοτροπίνη (β-hCG) ανιχνεύεται εύκολα στα ούρα-άλλωστε η μέθοδος αυτή χρησιμοποιείται ως διαγνωστικό στοιχείο εγκυμοσύνης.
Ακόμα η συγκεκριμένη ουσία βρίσκεται στη λίστα με τις απαγορευμένες ουσίες της Παγκόσμιας Ομοσπονδίας Αντιντόπινγκ (WADA/USADA).
4) Χρήση μάσκας
Οι μάσκες αποτελούν φαρμακευτικές ουσίες που λαμβάνονται με τον σκοπό της «απόκρυψης» ή «συγκάλυψης» των ουσιών με τις οποίες γίνεται doping.
Δεν αποτελούν καθεαυτό εργογόνες ουσίες, όμως επιτρέπουν τη χρήση εργογόνων ουσιών παράλληλα με τη συμμετοχή του αθλητή σε αγώνα.
Οι ουσίες αυτές παρεμβαίνουν στο μεταβολικό ρυθμό και την απέκκριση των ουσιών από τον οργανισμό.
Συνήθως οι έλεγχοι γίνονται στους μεταβολίτες της ουσίας, παρά στην ίδια την ουσία που χρησιμοποιήθηκε.
Οι μάσκες έχουν την ιδιότητα να αλλάζουν το μεταβολισμό μιας χρησιμοποιούμενης ουσίας και να τροποποιούν τους μεταβολίτες αυτής.
Άλλες μάσκες έχουν την ιδιότητα να μπλοκάρουν την απέκκριση μιας ουσίας από τους νεφρούς. Ενώ κάποιες άλλες έχουν τη δυνατότητα να αραιώνουν τη συγκέντρωση της ουσίας σε επίπεδα μη ανιχνεύσιμα.
- Η προβενεσίδη αποτελεί μια εκ των μασκών.
Χορηγείται για την αντιμετώπισης της ουρικής αρθρίτιδας.
Η προβενεσίδη αναστέλλει τη σωληναριακή επαναρρόφηση του ουρικού οξέος, αυξάνοντας έτσι την απέκκριση του ουρικού οξέος στα ούρα και μειώνοντας τα επίπεδα ουρικού οξέος στον ορό.
Έχει την ιδιότητα να αναστέλλει τη νεφρική απέκκριση του στεροειδούς μορίου γλυκουρονίδη, ενός εκ των κύριων μεταβολιτών των στεροειδών μορίων στα ούρα.
Όμως η ίδια η ουσία προβενεσίδη ως μάσκα αποτελεί απαγορευμένη ουσία στη λίστα της WADA/USADA.
- Οι αναστολείς της 5α ρεδουκτάσης είναι αντιανδρογόνα που αναστέλλουν την αναγωγή της τεστοστερόνης σε διύδροξυτεστοστερόνη (DHT).
H φιναστερίδη και η ντουταστερίδη ελαττώνουν τη συγκέντρωση του ανδρογόνου DΗΤ.
Συνεπώς χρησιμοποιούνται όταν οι διαδικασίες ανάλυσης εστιάζονται στην ανίχνευση της DHT και των υπολοίπων στεροειδών παράγωγων.
- Διουρητικά
Αυτές οι ουσίες χορηγούνται για την αραίωση των ούρων, που οδηγεί σε χαμηλότερα-μη ανιχνεύσιμα επίπεδα της απαγορευμένης ουσίας.
Βέβαια, ακόμη και η αραιή συγκέντρωση των ούρων είτε με τη χρήση διουρητικών, ή με την μεγάλη κατανάλωση νερού αλλοιώνει το ειδικό βάρος των ούρων, γεγονός που δεν είναι επιτρεπτό.
Γι αυτό οι συγκεκριμένοι έλεγχοι απαιτούν τη λήψη δείγματος με πρωινά ούρα, όπου η συγκέντρωση όλων των ουσιών είναι αποτέλεσμα της ολονύκτιας νεφρικής μεταβολικής διαδικασίας και το ειδικό βάρος των ούρων είναι αυξημένο.
- Κετοκοναζόλη
Η κετοκοναζόλη είναι ένας ευρέος φάσµατος συνθετικός αντιµυκητιασιακός παράγοντας που αναστέλλει την ανάπτυξη συγκεκριμένων μυκήτων, αναστέλλοντας τη βιοσύνθεση της εργοστερόλης. Με την ιδιότητα αυτή παρεμβαίνει στο μεταβολισμό των ουσιών doping.
Έχει τη δυνατότητα να αλλοιώνει το λόγο τεστοστερόνης-επιτεστοστερόνης (Τ/Ε) και συνεπώς να καθιστά δύσκολη την ανίχνευση εξωγενούς τεστοστερόνης.
5) Χρήση ουσίας κατόπιν ιατρικής γνωμάτευσης
Ως γνωστόν τα προϊόντα της φαρμακοδιέγερσης προορίζονται για την αντιμετώπιση συγκεκριμένων ασθενειών.
Υπογοναδισμός, αναιμία, μυϊκή καχεξία, οστεοπόρωση, ενδομητρίωση, αγγειοοίδημα, σκλήρυνση κατά πλάκας, βρογχικό άσθμα, αλλεργική ρινίτιδα αποτελούν μερικές από τις παθήσεις.
Τα ΑΑΣ χρησιμοποιούνται κυρίως για την αντιμετώπιση ορμονικών διαταραχών, ενώ τα διεγερτικά του νευρικού συστήματος (συμπαθητικομιμητικά, αδρενεργικά) σε παθήσεις του αναπνευστικού συστήματος.
Στην περίπτωση που ο αθλητής/τρια εξεταστεί (από παθολόγο, ενδοκρινολόγο, αθλητίατρο, ορθοπεδικό, γυναικολόγο, ΩΡΛ) και κριθεί πως απαιτείται φαρμακευτική αγωγή με συγκεκριμένη ουσία, τότε μόνο επιτρέπεται η χρήση της ουσίας αυτής μέσα όμως σε επιτρεπτά όρια.
Επιβάλλεται ο προπονητής να είναι ενημερωμένος από τον αθλητή του, ο οποίος θα πρέπει να ενημερώσει και την αντίστοιχη ομοσπονδία.
Πολλοί αθλητές καταφεύγουν σε αυτή τη χρήση, αλλά κάποιες φορές η αποκάλυψη και νόμιμη δικαιολόγηση της χρήσης μιας απαγορευμένης ουσίας, γίνεται κατόπιν θετικού ελέγχου και του δεύτερου βιολογικού δείγματος.
Υπήρξε περίπτωση αθλήτριας σε αγώνισμα αντοχής που έκανε χρήση β2 διεγέρτη και κέρδισε ολυμπιακό μετάλλιο, όμως αθωώθηκε εκ των υστέρων δικαστικώς, εξαιτίας βρογχικού άσθματος.
ΥΓ: Οι πληροφορίες του παραπάνω άρθρου προορίζονται για ενημερωτικούς σκοπούς και μόνο.