Ο μυϊκός ιστός δεν είναι μονάχα να εξυπηρετεί την κινησεολογία και το μυοσκελετικό σύστημα.
Είναι ένας ενεργός μεταβολικός ιστός με ποικίλες λειτουργίες και χρησιμότητες.
Βέβαια, σύμφωνα με τον διατροφολόγο-αθλητή Dr.Mauro Dipasquale, “μεταφέρουμε το λίπος μας”, ενώ ο μυϊκός ιστός μας “μεταφέρει”.
Όμως πέρα από τη διατήρηση του βασικού μεταβολισμού και την παραγωγή θερμογένεσης, έχουμε και πολλά άλλα οφέλη από τη συντήρηση αυτού.
Ο μυϊκός ιστός θεωρείται ζωτικής σημασίας στην κίνηση, τη στάση του σώματος και την αναπνοή.
Συγχρόνως επηρεάζει το μεταβολισμό των πρωτεϊνών σε όλο το σώμα.
Ο ρόλος των πρωτεϊνών είναι δομικός, δεδομένου ότι τα αμινοξέα αποτελούν τους δομικούς λίθους για το χτίσιμο των μυών, αλλά και την παραγωγή ανοσοσφαιρινών (IgA,IgD,IgE,IgG,IgM), ενζύμων, αλλά και ορμονών-πεπτιδίων.
Οι μύες κατέχουν ουσιαστικό ρόλο στην πρόσληψη και αποθήκευση της γλυκόζης, ενώ αποτελούν και μια δεξαμενή αμινοξέων, τα οποία απελευθερώνονται όταν υπάρχουν αυξημένες ανάγκες. Αυτό παρατηρείται σε οξείες και χρόνιες ασθένειες ή τραυματισμούς , οι οποίοι μειώνουν την διαιτητική πρόσληψη και συγχρόνως αυξάνουν τις μεταβολικές ανάγκες.
Αυτές οι μεταβολικές μεταβολές οδηγούν σε απώλεια των μυών που σχετίζεται με σαρκοπενία και καχεξία.
Με την απώλεια των σκελετικών μυών η διαθεσιμότητα των πρωτεϊνών και της ενέργειας στον οργανισμό ελαττώνεται.
Αυτό συνδέεται με καθυστερημένη ανάρρωση από ασθένειες, επιβράδυνση της επούλωσης των πληγών, ελάττωση του βασικού μεταβολικού ρυθμού, της δραστηριότητας και κατά συνέπεια σε πιο φτωχή ποιότητα ζωής.
Η διαδικασία της γήρανσης μπορεί να οδηγήσει σε απώλεια της μυϊκής μάζας, που προκύπτει τόσο από την συρρίκνωση των μυϊκών ινών (ατροφία) , όσο και από την ελάττωση του αριθμού τους. Αυτή η κατάσταση είναι γνωστή ως σαρκοπενία.
Η ανδρόπαυση είναι συνδεδεμένη με τη σαρκοπενία.
Κι αυτό, γιατί η πτώση του υποθαλαμικού-υποφυσιακού-γοναδικού άξονα, οδηγεί σε ελάττωση του βασικού ανδρογόνου.
Ως εκ τούτου, έχουμε μυϊκό καταβολισμό.
Παρά το γεγονός ότι σε καταστάσεις μυϊκής ατροφίας και οι δύο τύποι μυϊκών ινών Ι και ΙΙ χάνουν μάζα, η γήρανση προκαλεί επιλεκτική ατροφία των μυϊκών ινών τύπου ΙΙ.
Οι μυϊκές ίνες τύπου II είναι ταχείας συστολής-λευκές, πλούσιες σε PC και γλυκογόνο με παχύτερο νευράξονα. Αυτό μεταφράζεται σε ταχύτερες νευρικές ώσεις και κατά συνέπεια ταχύτερα ερεθίσματα.
Πέρα από τη γήρανση, απώλεια μυϊκής μάζας συνδέεται με πολλές παθολογικές καταστάσεις και χρόνιες ασθένειες, όπως ο υποσιτισμός και ιδιαίτερα η πτωχή πρωτεϊνική δίαιτα, ο καρκίνος, η χρόνια νεφρική νόσος, τα εγκαύματα, οι μυϊκές δυστροφίες, το σύνδρομο επίκτητης ανοσοανεπάρκειας (AIDS), οι ανοσοανεπάρκειες αλλά και η παρατεταμένη ακινητοποίηση μετά από σοβαρούς τραυματισμούς ή αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο.
Οι περισσότερες από αυτές τις παθολογικές καταστάσεις συνδέονται με χρόνια φλεγμονή, η οποία ελαττώνει την πρωτεϊνοσύνθεση και συγχρόνως αυξάνει τη διάσπαση των πρωτεϊνών, οδηγώντας σε απώλεια μυϊκής μάζας.
Η καχεξία μπορεί να διαγνωστεί, όταν τουλάχιστον 5% του σωματικού βάρους χάνεται μέσα σε 12 μήνες παρουσία υποκείμενης ασθένειας, ενώ συγχρόνως πληρούνται 3 από τα ακόλουθα κριτήρια: μειωμένη μυϊκή δύναμη, αυξημένη κόπωση, ανορεξία, χαμηλός δείκτης μάζας σώματος και παθολογικές εξετάσεις [ C-αντιδρώσα πρωτεΐνη (> 5,0 mg / L) ή IL-6 (> 4,0 pg / mL), αναιμία (<12 g / dL), χαμηλή αλβουμίνη ορού (<3,2 g / dL)].
Σαρκοπενία μπορεί να διαγνωστεί, όταν ένας ασθενής έχει μυϊκή μάζα τουλάχιστον 2SDs κάτω από το αντίστοιχο μέσο του πληθυσμού και παρουσιάζει βάδισμα χαμηλής ταχύτητας.
Η σαρκοπενία συνδέεται με καθυστερημένη ανάρρωση από ασθένειες, μεγαλύτερη ευαισθησία στις λοιμώξεις, επιβράδυνση της επούλωσης των πληγών και ελάττωση του βασικού μεταβολικού ρυθμού.
Οι ασθενείς που έχουν αυξημένο κίνδυνο να εμφανίσουν σαρκοπενία, θα πρέπει να καταναλώνουν δίαιτα υψηλή σε πρωτεΐνες (>20% των συνολικών θερμίδων ως πρωτεΐνη), να λαμβάνουν συμπληρώματα που περιέχουν το μεταβολίτη της λευκίνης το β-υδροξυ βουτυρικό οξύ (ΗΜΒ) και να κάνουν άσκηση με αντιστάσεις-βάρη.
Το HMB αυξάνει την πρωτεϊνική σύνθεση των μυών, ενώ ταυτόχρονα μειώνει τη διάσπαση των πρωτεϊνών.
Συνεπώς είναι αντικαταβολικό και αυξάνει τη δύναμη, ειδικά σε συνδυασμό με κρεατίνη και σκευάσματα αμινοξέων-υδατανθράκων.
H χορήγηση συμπληρώματος ΗΜΒ σε δοσολογία 1-3 γρ/ημέρα μπορεί να ευνοήσει την αύξηση της δύναμης και της άλιπης σωματικής μάζας
Πρόσφατη μελέτη έδειξε ότι, η χορήγηση 1 γρ. ΗΜΒ πριν από προπόνηση αντιστάσεων οδηγεί σε αυξημένη δραστηριότητα του άξονα GH / Igf-1, δηλαδή σε αύξηση της σωματοτροπίνης-αυξητικής ορμόνης (GH) και του αυξητικού παράγοντα της ινσουλίνης (Igf-1).
H σωματική δραστηριότητα και ειδικότερα η άσκηση με αντιστάσεις-βάρη έχει αποδειχθεί ότι βελτιώνει τα ποσοστά της πρωτεϊνοσύνθεσης και αντιστρέφει την απώλεια μυών.
Επίσης μπορεί να αποτρέψει την εμφάνιση της σαρκοπενίας αργότερα στη ζωή, πιθανώς με την αύξηση της παρουσίας ινών τύπου Ι, που είναι λιγότερο ευαίσθητες σε αποικοδόμηση κατά την διάρκεια καταστάσεων σαρκοπενίας.